'Het is gemakkelijker iemand te ontslaan, dan om te zorgen voor een aanpassing van de functie of het salaris. Er zijn namelijk nauwelijks manieren om dit af te dwingen', zegt Maarten van Gelderen, van Van Gelderen Arbeidsrechtadvocaten. Wat zijn volgens Van Gelderen de offers die een werkgever kan vragen van personeel?

  1. Loon inleveren. 'Een offer van 10 tot 20 procent is heel gebruikelijk. Dat is fors. Zeker voor mensen die een hypotheek en studerende kinderen hebben. Het probleem is vooral dat alle werknemers mee moeten doen, anders kun je het niet doorvoeren. Vanuit macro-economisch perspectief is dit een mooie optie, maar je kunt je voorstellen dat wie niet in de gevarenzone zit, wel twee keer nadenkt.'
  2. Vrijwillige vertrekregeling. 'Je kunt mensen vragen plaats te maken voor een ander. Dat gebeurt veel in grote organisaties, daar is zo'n vraag niet zo persoonlijk. Vaak geven bedrijven bij vrijwillig vertrek eenzelfde vergoeding als de kantonrechtersformule. Of natuurlijk – bij bedrijven waar het echt slecht gaat – een halve kantonrechtersformule. Ook deze optie is puur op basis van vrijwilligheid.'
  3. Afzien van bonus. 'Een manier om ervoor te zorgen dat je geen bonussen uit hoeft te keren is om je targets hoog te stellen. Dat kan werken. Maar als de bonussen niet direct aan de verkoop gerelateerd zijn, kun je aan personeel vragen om met minder genoegen te nemen.'
  4. Minder uren werken. 'Dit kun je als werkgever soms zelfs afdwingen. Hij kan dan een ontslagvergunning aanvragen bij het UWV Werkbedrijf met de aantekening dat de werknemer in kwestie direct weer in dienst wordt genomen maar dan voor minder uren per week. Volgens de Hoge Raad is een dergelijke constructie niet bij voorbaat verboden. In feite opent dit de weg voor een soort deeltijdontslag.'
  5. Demotie. 'Demotie raakt steeds meer in zwang. Je vraagt aan oude ervaren mensen een stap terug te doen, iemand anders leiding te laten geven en coachingsrol te pakken. Hoewel een aantal oudere werknemers daar best in mee wil gaan, zien ze daar uiteindelijk toch ook weer vaak vanaf. Dat is met name het geval als de demotie grote impact heeft op de pensioenopbouw.'

Van Gelderen waarschuwt dat – ongeacht het offer dat wordt gevraagd - de casus duidelijk moet zijn. 'HR moet een goed verhaal hebben. Bijvoorbeeld aangeven wat de consequenties zijn als er geen 10 procent wordt ingeleverd. Vraag - als werknemer of als or - ook naar de gevolgen voor het pensioen en of dat gecompenseerd wordt.' BRON: Marjan Bleeker